Ανάμικτα συναισθήματα, χαρά που εναλλάσσεται με την αγωνία, λαχτάρα που γίνεται κούραση, αγάπη που κάθε στιγμή μεγαλώνει…
Ας δούμε μερικές καθημερινές συνήθειες που, όσο αυτονόητες κι αν ακούγονται, μπορεί να «μπλοκάρουν» μια νέα μαμά. Κι επειδή οι πρώτες μέρες μετά τον τοκετό συνοδεύονται από έντονες ορμονικές αλλαγές και συναισθηματικά «ασανσέρ», κάθε μαμά πρέπει να γνωρίζει πως όλα όσα της συμβαίνουν είναι φυσιολογικά και πως έχει στο πλευρό της σύμμαχο τον παιδίατρο και τη μαία της, στους οποίους πρέπει να απευθύνεται για κάθε ανησυχία που έχει για το μωρό. Ας δούμε όμως μαζί μερικές από τις πιο συνηθισμένες απορίες των πρώτων ημερών και τον τρόπο που τις χειριζόμαστε συνήθως.
Πώς θα το κοιμίζετε
Τα νεογέννητα κοιμούνται γύρω στις 16 ώρες την ημέρα, αλλά το δικό σας μπορεί να κοιμάται περισσότερες ή λιγότερες, αφού –όπως θα διαπιστώσετε σύντομα– τα μωρά έχουν προσωπικότητα… από κούνια! Οι ώρες όμως που θα κοιμάται το νεογέννητό σας δεν θα είναι συνεχόμενες και το πιθανότερο είναι πως δεν θα συμπίπτουν με το δικό σας πρόγραμμα. Το νεογέννητο μπορεί να κοιμάται σχεδόν όλη τη μέρα και να μένει ξύπνιο τις περισσότερες ώρες της νύχτας. Τα καλά νέα είναι πως αυτό δεν θα κρατήσει για πολύ!
Tip επιβίωσης
Κοιμηθείτε όποτε μπορείτε και αν γίνεται ρυθμίστε το βιολογικό σας ρολόι ώστε να κοιμάστε τις ώρες που κοιμάται και το μωρό σας.
Πιθανές απορίες
«Το μωρό μου κοιμάται συνεχόμενα τρίωρα και τετράωρα στη διάρκεια της ημέρας. Πρέπει να το ξυπνάω για τα γεύματά του;»
Αυτό θα σας το απαντήσει ο παιδίατρος, γιατί έχει σχέση με το βάρος γέννησης του μωρού σας. Γενικά όμως, αν ζυγίζει πάνω από 3,5 κιλά και δεν ξυπνάει στο τρίωρο για να πιει το γάλα του, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε. Καλό όμως είναι να μην περνάνε πάνω από 4 ώρες χωρίς γεύμα, γιατί τα πολύ μικρά μωρά μπορεί να πάθουν εύκολα αφυδάτωση.
«Την ώρα που κοιμάται το μωρό μου κάνει απότομες, σπασμωδικές κινήσεις. Να ανησυχήσω;»
Όχι, οι απότομες αυτές κινήσεις είναι φυσιολογικές αντιδράσεις και θα τις δείτε στα περισσότερα μωρά. Διαρκούν από μερικές εβδομάδες έως και τους πρώτους μήνες της ζωής των μωρών και οφείλονται στην ανωριμότητα του νευρικού τους συστήματος και τα νεογνικά αντανακλαστικά.
«Έχει σημασία αν θα κοιμίζω το μωρό σε καλαθούνα ή στην κούνια του;»
Θεωρητικά, μια καλαθούνα ή ένα πορτ μπεμπέ είναι ιδανικά για το νεογέννητό σας. Θα χρειαστείτε ανάλογου μεγέθους σεντόνια και ελαφρές, αραιής ύφανσης μωρουδιακές κουβέρτες, ανάλογα με την εποχή. Όσο όμορφες κι αν είναι οι διακοσμημένες καλαθούνες, με φιογκάκια και δαντέλες, προτιμήστε μια απλή, χωρίς φραμπαλάδες και άλλα υλικά που μπορεί να υπερθερμάνουν το μωρό, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Αν χρησιμοποιήσετε κατευθείαν την κούνια, βάζετε το μωρό στο κάτω μέρος της ώστε τα ποδαράκια του να είναι κοντά στο κεφαλάρι. Αυτό συστήνεται για λόγους ασφαλείας ώστε να μη γλιστρήσει κάτω απ’ τα σκεπάσματα και να κινδυνέψει από υπερθέρμανση ή ασφυξία.
«Έχω ακούσει ότι τα νεογέννητα πρέπει να φοράνε καλτσάκια και καπέλο. Δεν θα σκάσει απ’ τη ζέστη;»
Αν του φοράτε ένα κοντό φανελάκι, καλό είναι να του βάλετε ένα λεπτό ζευγάρι κάλτσες, τουλάχιστον όταν το έχετε ξεσκέπαστο. Οι κάλτσες και το καπέλο συστήνονται γιατί τα μωρά χάνουν θερμότητα από τα άκρα και το κεφάλι και ο εσωτερικός «θερμοστάτης» τους δεν είναι ακόμη σε θέση να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του σώματός τους. Μέσα στο σπίτι δεν χρειάζεται να φοράτε καπέλο στο μωρό σας αυτήν την εποχή. Στις πρώτες βόλτες όμως, είτε έχει σαραντίσει είτε νωρίτερα, καλό είναι να του φοράτε καπελάκι και κάλτσες και να το έχετε σκεπασμένο με ελαφρύ σεντόνι.
«Μπορώ να χρησιμοποιήσω κλιματιστικό στο δωμάτιο που κοιμάται το μωρό;»
Αν η θερμοκρασία του δωματίου είναι πολύ υψηλή (πάνω από 27-28 βαθμούς), μπορείτε να βάλετε το κλιματιστικό. Προϋπόθεση είναι να έχει γίνει νωρίτερα σέρβις και να έχετε καινούρια (ή καθαρισμένα) φίλτρα για λόγους υγιεινής. Φροντίστε ακόμη να μην παραψυχράνετε το χώρο και να υπάρχει ομοιόμορφη θερμοκρασία σε όλους τους χώρους όπου κινείστε με το μωρό.
«Μέχρι πότε μπορώ να έχω το μωρό στο δωμάτιό μου;»
Ο λόγος που οι περισσότεροι παιδίατροι συστήνουν να κοιμίζουμε το μωρό στο δωμάτιό μας τους πρώτους μήνες είναι για να το επιτηρούμε καλύτερα τη νύχτα, αλλά και για να ξεκουράζεται λίγο περισσότερο η μαμά. Συνήθως κάποια στιγμή, ανάμεσα στους 4 και τους 6 μήνες, είναι καλό να μεταφερθεί στο δικό του δωμάτιο. Όσο έχετε το μωρό στο δωμάτιό σας αποφεύγετε να το κοιμίζετε στο ίδιο κρεβάτι μ’ εσάς για πολλούς λόγους ασφάλειας. Ο σημαντικότερος είναι ο κίνδυνος υπερθέρμανσης που μπορεί να οδηγήσει σε ασφυξία.
Ύπνος ασφαλής και γλυκός
Αν και σπάνιο, το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS) ή «θάνατος στην κούνια» τρομοκρατεί και αγχώνει τους νέους γονείς. Υπάρχουν όμως πολλά που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο, όχι μόνο γι’ αυτήν την ακραία περίπτωση αλλά και για πιθανή υπερθέρμανση του μωρού:
• Μην καπνίζετε (ούτε ο μπαμπάς) και μην επιτρέπετε σε άλλους να καπνίζουν στο δωμάτιο που βρίσκεται το μωρό σας και γενικότερα μέσα στο σπίτι.
• Μην κοιμίζετε το μωρό στο κρεβάτι σας τους πρώτους τρεις μήνες και καθόλου αν το μωρό σας γεννήθηκε πρόωρα ή είναι πολύ μικρό.
• Βάζετε το μωρό στην κατάλληλη στάση στην κούνια του, όπως θα σας συστήσει ο γιατρός σας. Συνήθως η οδηγία είναι να το βάζετε να κοιμάται στο πλάι, χρησιμοποιώντας τα γνωστά «σφηνάκια» που το κρατούν σε αυτήν τη θέση.
• Προσπαθήστε να θηλάζετε το μωρό σας.
• Τους πρώτους 6 μήνες, κοιμίζετε το μωρό στην κρεβατοκάμαρά σας. Αν πιστεύετε ότι το μωρό δεν είναι καλά, ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια.
Πώς θα το σηκώνετε και θα το κρατάτε με ασφάλεια
Δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη επίσκεψη του παιδιάτρου στο σπίτι όταν γέννησα την κόρη μου. Όταν τον είδα να την πιάνει απ’ τα πόδια και τα χέρια πήγα να λιποθυμήσω. «Τώρα», μου είπε, «ελπίζω να κατάλαβες πως το μωρό σου δεν είναι από κρύσταλλο! Το βασικό που πρέπει να προσέχεις είναι να στηρίζεις το κεφάλι. Όλα τα άλλα θα γίνουν φυσικά». Μπορώ λοιπόν να σας μεταφέρω τη δική μου εμπειρία, πως τα μωρά μας είναι ανθεκτικά και δεν είναι εύκολο να τους προξενήσουμε κακό. Το σημαντικότερο που πρέπει να θυμόμαστε είναι πως το κεφάλι του μωρού είναι βαρύ σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα του και πως, σε αυτήν τη φάση, δεν ελέγχει καθόλου τους μυς του λαιμού του. Αυτό θα αρχίσει να συμβαίνει γύρω στις τέσσερις με οχτώ εβδομάδες. Πώς λοιπόν σηκώνουμε και αφήνουμε το μωρό μας στην κούνια;
Για να το σηκώσετε: Βάζετε το ένα χέρι πίσω απ’ το κεφαλάκι και το στηρίζετε μαζί με τον αυχένα, ή το ένα χέρι κάτω από τον ποπό του και το άλλο κάτω από τους ώμους και το κεφάλι του.
Για να το αφήσετε: Όταν βάζετε το μωρό στο κρεβάτι του, χρειάζεται και πάλι να στηρίζετε το κεφάλι του. Το κρατάτε με το ένα χέρι κάτω από τον ποπό, με το άλλο κάτω από το κεφάλι και το λαιμό και το αφήνετε σιγά-σιγά, είτε ανάσκελα ή γυρίζοντας ελαφρά το σώμα του στο πλάι ώστε να ελευθερωθεί το χέρι σας (αυτό βολεύει πολύ αν κοιμάται).
Για να το κρατήσετε αγκαλιά: Με το ένα χέρι κρατάτε πάντα το κεφάλι και τον αυχένα και με το άλλο στηρίζετε τον ποπό του. Πέρα από την αντικριστή θέση, σε πολλά μωρά αρέσει να τα κρατάνε «ανάποδα» αγκαλιά, να είναι δηλαδή ξαπλωμένο στους πήχεις των χεριών σας, με το πιγούνι και το μάγουλό του να ακουμπά στα χέρια σας και να κοιτά το πάτωμα.
Το αντανακλαστικό του ξαφνιάσματος: Αν σηκώσετε ή αφήσετε κάτω το μωρό απότομα και απρόσμενα –έστω και ελάχιστα– μπορεί να τεντώσει προς τα έξω τα άκρα του και ν’ αρχίσει να κλαίει.
Πώς θα αλλάζετε την πάνα του
Δεν χρειάζεται να αλλάξετε την πάνα του μωρού σας, εκτός κι αν βαρύνει με τσίσα, αν έχει λερωθεί ή στάζει. Γενικά θα χρειάζεστε καθημερινά αρκετές πάνες (6-8 την ημέρα) τουλάχιστον τους πρώτους μήνες. Αν θηλάζετε, είναι πολύ πιθανόν μετά το γεύμα το μωρό σας να κάνει κακά του – οπότε θα χρειαστεί να του αλλάξετε πάνα ξανά! Αν λοιπόν δεν είναι πολύ «βαριά», αποφύγετε το άλλαγμα πριν το θηλασμό ώστε να βάλετε μια και καλή καθαρή πάνα λίγο μετά. Έχετε δίπλα σας στην αλλαξιέρα οτιδήποτε θα χρειαστείτε, όπως υγρομάντιλα, κρέμα για τους ερεθισμούς, χαρτοβάμβακα, μια νωπή πετσέτα…
Προσοχή: Ποτέ δεν αφήνουμε χωρίς επίβλεψη το μωρό στην αλλαξιέρα, ακόμη και τις πρώτες μέρες. Ποτέ δεν μας προειδοποιεί για το πότε θα κάνει την πρώτη του στροφή ή πότε να κουλουριάσει το σώμα του γλιστρώντας στο πάτωμα!
Είναι σημαντικό να καθαρίζετε προσεκτικά τον ποπό του μωρού σας. Τις πρώτες μέρες θα το πλένετε τοπικά κάτω από τη βρύση μια-δυο φορές την ημέρα και στις υπόλοιπες θα χρησιμοποιείτε νερό και βαμβάκι ή σφουγγάρι. Όταν αλλάζετε την πάνα της κορούλας σας, σκουπίζετε από μπρος προς τα πίσω για να αποφύγετε τη διασπορά μικροβίων από τον πρωκτό προς τον κόλπο ή την ουρήθρα της. Δεν χρειάζεται να καθαρίσετε τα χείλη του αιδοίου ή κάτω από την ακροποσθία του γιου σας.
Εξίσου σημαντικό είναι το καλό στέγνωμα του ποπού προτού βάλετε την καθαρή πάνα. Σκουπίστε ταμποναριστά με μια μαλακή πετσέτα και αφήστε το για μερικά λεπτά γυμνό στην αλλαξιέρα για να φύγει κάθε υγρασία.
Tip επιβίωσης
Αν έχετε αγοράκι, θα παρατηρήσετε πως συνήθως κάνει τσίσα του τη στιγμή που το γδύνετε. Για να μη σας βρέξει, έχετε δίπλα σας πετσέτες ή κρατάτε την πάνα επάνω από το πέος του μέχρι να τελειώσει τα τσίσα του, προτού τη βγάλετε εντελώς.
Πώς θα του κάνετε το πρώτο του μπάνιο
Την πρώτη εβδομάδα το μωρό σας θα έχει ακόμη το κολόβωμα του αφαλού. Αυτό σημαίνει πως δεν θα το κάνετε «ολόκληρο» μπάνιο. Εξάλλου τα μικρά μωρά, σε αντίθεση με μεγαλύτερα ή τους ενήλικες, δεν λερώνονται πολύ γρήγορα. Το πλύσιμο του προσώπου, των χεριών και της περιοχής της πάνας είναι συνήθως αρκετά για να είναι καθαρά και να νιώθουν όμορφα.
Θα χρειαστείτε μια μικρή λεκάνη με χλιαρό νερό, βαμβάκι, ένα μαλακό πανάκι ή σφουγγάρι και μια πετσέτα. Δεν θα χρειαστείτε σαπούνι ή αφρόλουτρο για το μπάνιο, αν όμως θέλετε να χρησιμοποιήσετε, βεβαιωθείτε πως η σύνθεσή τους είναι κατάλληλη για μωρά. Πλύνετε απλά τις περιοχές που μπορείτε να φτάσετε εύκολα – να θυμάστε πως το εσωτερικό της μύτης, των αφτιών και τα κρυμμένα μέρη των γεννητικών του οργάνων είναι «αυτοκαθαριζόμενα». Έτσι, ξεκινήστε με το πρόσωπό του και αφήστε τελευταίο τον ποπό του. Ακόμη καλύτερα, χρησιμοποιήστε άλλη πετσέτα ή βαμβάκι για το πρόσωπο και άλλη για τα γεννητικά του όργανα.
Στεγνώστε προσεκτικά το μωρό σας, ειδικά στις ζάρες και τις πτυχώσεις του δέρματος όπως στο λαιμό και στην περιοχή της πάνας, για να μην προκληθούν ερεθισμοί.
Η περιποίηση του αφαλού χρειάζεται λίγο περισσότερη προσοχή. Χρησιμοποιήστε βαμβάκι και καθαρό οινόπνευμα ή ό,τι σας έχει συστήσει ο παιδίατρος. Καλό είναι να επιμένετε στην καθαριότητα της περιοχής, προσπαθώντας να καθαρίσετε απαλά τυχόν κακάδια αίματος που συχνά μένουν γύρω από τον αφαλό ή κάτω από το κολόβωμα. Μια φορά την ημέρα είναι αρκετή για τη διαδικασία αυτή.
• Συμβουλευτείτε με πολύ προσοχή το καινούριο βιβλιάριο υγείας του παιδιού που θα σας δώσουν στο μαιευτήριο, το «διαβατήριο υγείας» για όλη του τη ζωή!
ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ
ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΚΑΝΤΑΡΟΥ
www.myworld.gr
Δημοσίευση σχολίου