Πρωτάκια στη μελέτη

Βοηθήστε το πρωτάκι σας να μάθει να διαβάζει χωρίς πίεση και άγχος.
Στην αρχή μπορεί να θυμώσετε καθώς βρίσκεστε αντιμέτωποι με την απροθυμία του να μελετήσει ή ακόμα και να αγχωθείτε διαπιστώνοντας ότι πιθανόν δεν τα καταφέρνει τόσο καλά όσο περιμένατε... Ελάτε όμως για λίγο στη θέση του παιδιού σας. Ξαφνικά, εκεί που ήξερε ότι επιστρέφοντας από το νηπιαγωγείο στο σπίτι συνεχίζεται το παιχνίδι, τώρα πρέπει να μάθει να κάθεται στο γραφείο του ακίνητο για να μελετήσει τα μαθήματά του. Πώς μπορείτε να το βοηθήσετε; Ενθαρρύνοντάς το να μάθει να οργανώνει τη μελέτη του. Η καθοδήγηση μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά πολύτιμη για το πρωτάκι σας, το οποίο σιγά-σιγά καθώς θα αρχίσει να εξοικειώνεται με τη ρουτίνα της μελέτης και θα μάθει να μελετά μόνο του.

Ο χώρος της μελέτης
Ο χώρος που θα μελετά το παιδί είναι πολύ σημαντικός. Το περιβάλλον πρέπει να είναι καλά οργανωμένο και οι συνθήκες κατάλληλες για να ενισχύσουν την αυτοσυγκέντρωσή του. Γι’ αυτό:

• Αποφασίστε πού θα διαβάζει το παιδί: Το σημείο της μελέτης του πρέπει να είναι συγκεκριμένο και να μην αλλάζει. Μπορείτε να δοκιμάσετε ακόμα και το τραπέζι της κουζίνας, όπου θα είναι πιο εύκολο να το παρακολουθείτε και να το καθοδηγείτε όταν χρειάζεται. Αρκεί να υπάρχει ησυχία.
• Περιορίστε τους αντιπερισπασμούς: Κλείστε τηλεόραση, ραδιόφωνο, ηλεκτρονικό υπολογιστή και οτιδήποτε άλλο μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του παιδιού σας κατά τη διάρκεια της μελέτης. Να θυμάστε ότι δεν μπορεί να συγκεντρωθεί όταν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας συζητούν μεταξύ τους, μιλάνε δυνατά στο τηλέφωνο ή όταν στον ίδιο χώρο παίζει το μικρότερο αδερφάκι του.
• Έχετε όλα τα απαραίτητα σε σημείο άμεσης πρόσβασης: Η γραφική ύλη πρέπει να είναι συγκεντρωμένη εκεί που το παιδί κάθεται για να μελετήσει. Αν σηκώνεται συνέχεια για να φέρει γόμες, ξύστρες και μολύβια όχι μόνο χάνει χρόνο, αλλά επιπλέον αποσυντονίζεται.

Το χρονοδιάγραμμα της μελέτης
Πότε είναι η καλύτερη στιγμή για μελέτη; Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί συμφωνούν ότι αυτό εξαρτάται από το κάθε παιδί. Κάποια μπορεί, αφού φάνε και ξεκουραστούν λίγο, να ξεκινήσουν το διάβασμα αμέσως, ενώ άλλα έχουν ανάγκη να χαλαρώσουν προηγουμένως. Εσείς ξέρετε τις ανάγκες του δικού σας παιδιού καλύτερα, προκειμένου να αποφασίσετε ποιο σχήμα μελέτης του ταιριάζει. Ορίστε τι άλλο μπορεί να βοηθήσει:

• Ρυθμίστε με σαφήνεια το ημερήσιο πρόγραμμα: Το παιδί πρέπει να ξέρει τι ώρα τρώει, τι ώρα μπορεί να παίξει, τι ώρα επιτρέπεται να δει τηλεόραση, τι ώρα κάνει μπάνιο, τι ώρα πηγαίνει για ύπνο. Όσο πιο συγκεκριμένο το πρόγραμμά του τόσο πιο πιθανό να το δεχτεί και να το ακολουθήσει.
• Εντάξτε τη μελέτη μια συγκεκριμένη ώρα μέσα στο πρόγραμμα: Προγραμματίστε π.χ. ώστε το παιδί σας να διαβάζει πριν από μια καθορισμένη δραστηριότητα, όπως το μεσημέρι μετά το φαγητό ή το απόγευμα πριν ανοίξει η τηλεόραση.
• Ολοκληρώστε τις σχολικές υποχρεώσεις όσο το δυνατόν πιο νωρίς: Μην αφήνετε πράγματα για αργότερα, γιατί το παιδί είναι πια κουρασμένο και η απόδοσή του πέφτει.
• Ρυθμίστε έξυπνα τα διαλείμματα: Τα διαλείμματα είναι απαραίτητα γιατί βοηθούν το παιδί να αποβάλει το στρες και να φορτώσει τις μπαταρίες του προκειμένου να ολοκληρώσει αποτελεσματικά τη μελέτη.
• Μην υπερβάλλετε στη διάρκεια της μελέτης: Συνήθως μία-μιάμιση ώρα την ημέρα μαζί με τα ενδιάμεσα διαλείμματα είναι αρκετή για ένα πρωτάκι. Το παιδί πρέπει να έχει την αίσθηση ότι όσο πιο γρήγορα τελειώσει με τα μαθήματά του τόσο πιο ελεύθερο θα είναι να απολαύσει τις δραστηριότητες που προτιμά.
• Εξασφαλίστε χρόνο για παιχνίδι: Το πρόγραμμά του πρέπει να είναι έτσι διαμορφωμένο ώστε να περισσεύει αρκετή ώρα κάθε μέρα για ελεύθερο παιχνίδι.

Η οργάνωση της μελέτης
Εδώ η καθοδήγησή σας είναι σημαντική. Στόχος σας είναι να εξηγήσετε στο παιδί πώς να οργανώνει τη μελέτη του, αποφασίζοντας με τη σειρά ποια ακριβώς βήματα θα ακολουθήσει.

• Ξεκινάμε από τα γραπτά: Προτρέψτε το παιδί να ξεκινά πρώτα με τις γραπτές ασκήσεις και τις φωτοτυπίες. Αν πηγαίνει σε ολοήμερο σχολείο, πιθανόν να έχει ολοκληρώσει τα γραπτά στο σχολείο. Συνήθως όμως χρειάζεται να ελέγξετε αν είναι σωστά και εφόσον χρειάζεται να γίνουν κάποιες διορθώσεις.
• Ό,τι ξεκινά πρέπει να τελειώνει: Το παιδί πρέπει να καταλάβει ότι δεν μπορεί να αφήνει στη μέση κάτι που ήδη έχει ξεκινήσει. Για να κάνει διάλειμμα πρέπει να ολοκληρώσει μια ενότητα, π.χ. την αντιγραφή, αφήνοντας για μετά το διάλειμμα τα μαθηματικά.
• Επιμείνετε στην επανάληψη: Είναι ο αποδεδειγμένος τρόπος για να εμπεδώσει το παιδί τις καινούριες γνώσεις. Ωστόσο, μην αφήνετε την επανάληψη για αργά το βράδυ που είστε όλοι κουρασμένοι και η απόδοση είναι μειωμένη.

Οδηγίες για το μάθημα της γλώσσας
Υπενθυμίζετε στο πρωτάκι σας στη γραφή ότι το κεφαλαίο γράμμα ξεκινάει από την πάνω γραμμή και καταλήγει στην κάτω, χωρίς να ξεφεύγει από τις γραμμές του τετραδίου. Το μικρό γράμμα φτάνει στη μέση του κεφαλαίου.
Μια πρόταση ξεκινά πάντα με κεφαλαίο και τελειώνει με τελεία. Επιπλέον, μετά από τελεία ξεκινάμε με κεφαλαίο.
Μη λέτε, τουλάχιστον τώρα στην αρχή, τα γράμματα με το όνομά τους παρά μόνο με τη φωνή που βγάζει το καθένα, π.χ. το γράμμα «τ» το προφέρετε «ττ» και όχι «ταυ». Τα ονόματα των γραμμάτων θα τα μάθει το παιδί αργότερα.
Επιμείνετε στη χρήση του τόνου, «τραβώντας» φωνητικά το γράμμα στι οποίο θα μπει ο τόνος.
Τις λέξεις: έχει, τι, όχι και, είναι, το παιδί θα τις μάθει μηχανικά, χωρίς δηλαδή να γνωρίζει ακόμα τα σύμφωνα και τα δίψηφα φωνηέντα.
Όποτε βρίσκετε χρόνο ανατρέχετε στα προηγούμενα και μην προχωράτε στα επόμενα!

Οδηγίες για τα μαθηματικά
Αναφέρετε συχνά και σωστά στο παιδί τους όρους προσανατολισμού όπως «πάνω - κάτω», «αριστερά - δεξιά», «μέσα - έξω», «ανάμεσα» κ.λπ. Για παράδειγμα: «Δώσε μου το αριστερό σου χέρι», «Με ποιο χέρι σε πιάνω;»

• Βοηθήστε το παιδί σας να διαχωρίσει τα γεωμετρικά σχήματα παίζοντας! Για παράδειγμα: «Τι σχήμα έχει η μπάλα ή το κουτί του χυμού σου;», «Πού βλέπεις ορθογώνιο στο δωμάτιό σου;»
• Αναγνωρίστε τους αριθμούς στο δρόμο! Για παράδειγμα: «Σε ποιον αριθμό μένει η φίλη σου η Μαρία;», «Μένουμε στον πρώτο όροφο. Πόσους ορόφους πρέπει να ανέβουμε για να φτάσουμε στην ταράτσα;»
• Μετρήστε μαζί με το παιδί πρόσωπα, αντικείμενα, ήχους! Για παράδειγμα: «Πόσες φορές χτύπησε το τηλέφωνο;», «Πόσα βιβλία έχει η βιβλιοθήκη σου;», «Πόσα γράμματα έχει το όνομά σου;»
• Αφήστε το παιδί να χρησιμοποιήσει τα δάχτυλά του για να κάνει πράξεις, γιατί έχει ανάγκη από την αισθητοποίηση των αριθμών. Αποτελεί ένα φυσιολογικό στάδιο στον τρόπο υπολογισμού.
• Παίξτε και ζάρια! Βοηθούν πολύ τα παιδιά στην πράξη της πρόσθεσης.
• Παίξτε τον ταμία με τα ευρώ! Για παράδειγμα: «Αγόρασες παγωτό, δώσε μου 2 ευρώ. Α! έχεις 5, πόσα ρέστα λοιπόν πρέπει να σου δώσω πίσω;»

Πώς θα ενισχύσετε μια θετική σχέση με τη μελέτη

• Περιορίστε την προστακτική («γράψε», «διάβασε», «φτιάξε την τσάντα σου»), γιατί εντείνουν τη διαμάχη εξουσίας ανάμεσα σ’ εσάς και το παιδί. Προτιμήστε να χρησιμοποιείτε εκφράσεις παρότρυνσης όπως «Έλα να γράψεις» ή «Να διαβάσω εγώ μία φορά την ανάγνωση και μετά εσύ».
• Αντισταθείτε στις απειλές. Π.χ. «Δεν θα ανοίξεις την τηλεόραση αν δεν διαβάσεις». Αντί για απειλές, χρησιμοποιήστε υποσχέσεις όπως: «Μόλις τελειώσεις το γράψιμο μπορείς να δεις τηλεόραση».
• Αποφύγετε την αποδοκιμασία. Αντί να πείτε «Τι γράμματα είναι αυτά;» δώστε σαφείς και συγκεκριμένες οδηγίες, όπως «Καλύτερα να τα κάνεις λίγο μικρότερα» ή «Φρόντισε τα γράμματα να πατάνε πάνω στη γραμμή του τετραδίου». Όσον αφορά την ανάγνωση, αν το παιδί δεν διαβάζει αρκετά δυνατά ή καθαρά, πείτε του ότι δεν το ακούτε αντί «Διάβασε πιο δυνατά».
• Δώστε χρόνο στο παιδί να σκεφτεί. Όταν προσπαθείτε να του εξηγήσετε κάτι, βεβαιωθείτε ότι καταλαβαίνει τι του λέτε. Σε κάθε ερώτηση, μη βιάζεστε να απαντήσετε εσείς. Βοηθήστε το να βρει μόνο του την απάντηση.
• Εκφράστε το θαυμασμό σας για όσα μαθαίνει. Βοηθήστε το επίσης να καταλάβει πόσο χρήσιμα μπορούν να αποδειχθούν όλα αυτά στην καθημερινή του ζωή, αφού μπορεί να γράψει μια κάρτα, να συμπληρώσει τα ονόματα των παιδιών στις προσκλήσεις για το πάρτι, να διαβάσει τις επιγραφές των καταστημάτων ή τις ετικέτες των προϊόντων στο σούπερ μάρκετ.
• Παροτρύνετέ το να είναι υπεύθυνο για την τσάντα του. Αφήστε το πάντα να κρατά εκείνο την τσάντα όταν το πηγαίνετε ή το παίρνετε από το σχολείο. Ενθαρρύνετε επίσης το παιδί να μάθει να την ετοιμάζει με όσο το δυνατόν περισσότερη τάξη όταν τελειώνει τη μελέτη του ώστε να είναι έτοιμη το επόμενο πρωί.
• Μην το φορτώνετε με πολλές δραστηριότητες. Δώστε του χρόνο να προσαρμοστεί στην Α΄ δημοτικού πριν του ξεκινήσετε μια εξωσχολική δραστηριότητα.
• Ζητήστε καθοδήγηση από τη δασκάλα. Επιδιώξτε να έρχεστε σε συχνή επαφή με τη δασκάλα του παιδιού, όχι μόνο για να ενημερωθείτε για τις επιδόσεις του αλλά και για να πάρετε τη γνώμη της σχετικά λεπτομέρειες που αφορούν τη μελέτη.

ΤΗΣ ΦΛΩΡΑΣ ΚΑΣΣΑΒΕΤΗ, ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΜΑΛΙΑΣ ΚΟΥΡΤΗ

www.myworld.gr